Trumpi telefonon Lukashenkon për lirimin e të burgosurve politikë, duke habitur botën
Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, ka zhvilluar një telefonatë me liderin bjellorus, Aleksandr Lukashenko, vetëm disa orë para takimit të tij me Vladimir Putinin në Alaskë, një veprim që ka befasuar shumë politikanë dhe vëzhgues ndërkombëtarë.
Trump përshkroi Lukashenkon si “president shumë të respektuar” dhe tha se biseda ishte fokusuar tek lirimi i 1.300 të burgosurve politikë në Bjellorusi. Sipas Valer Kavaleuskit, kreut të Agjencisë së Çështjeve Euro-Atlantike, theksi i Trumpit mbi çështjen humanitare kishte një dimension simbolik, duke shmangur tema të ndjeshme si gjeopolitika apo lufta në Ukrainë, por duke u dukur bujare dhe njerëzore.
Për Lukashenkon, i izoluar nga Perëndimi dhe kritikuar si diktator, kjo telefonatë shihet si një përparim diplomatik. Analisti Valer Karbalevich e përshkroi veprimin e Trumpit si “dhuratë të madhe”, duke i dhënë mundësinë Lukashenkos për një rrugë kthimi pas pesë vjetësh të mosnjohjes ndërkombëtare si president.
Opozita bjelloruse e përshëndeti iniciativën humanitare, por paralajmëroi për vazhdimin e presionit ndaj regjimit. Udhëheqësja opozitare Svyatlana Tsikhanouskaya tha se duhet të ndalet shtypja dhe të lirohen të gjithë të burgosurit e pafajshëm, duke nënvizuar se derisa kjo të mos ndodhë, politika ndërkombëtare ndaj regjimit nuk duhet të ndryshojë.
Megjithatë, organizatat për të drejtat e njeriut mbeten skeptike. Paval Sapelka nga qendra Vyasna dhe Dzmitry Yahorau nga Fondacioni BySol theksuan se shtypja është intensifikuar dhe lëshimet për disa të burgosur janë vetëm manovra taktike, pa ndonjë ndryshim sistemik. Maryna Kasinerava paralajmëroi se regjimi mund të përdorë metoda të dhunshme në vend të lirimit të vërtetë.
Që nga viti 2020, mbi 8.500 bjellorusë janë përballur me akuza politike, ndërsa lirimet janë të kufizuara dhe shpesh shoqërohen me dëbime. Për mbrojtësit e të drejtave të njeriut, lirimi i 1.300 të burgosurve do të ishte historik, por pa ndalimin e shtypjes, veprimi mund të shihet vetëm si një manovër taktike.
Analisti Kavaleuski tha se angazhimi i Trumpit mund të jetë një burim inkurajimi për njerëzit në Bjellorusi dhe Ukrainë, duke thyer bllokadën disa vjeçare dhe duke ofruar një mundësi për të ngadalësuar shtypjen, megjithëse pa garanci për reforma themelore.
Për momentin, mbetet e paqartë nëse iniciativa e Trumpit është thjesht një gjest humanitar apo fillimi i një kanali të ri diplomatik mes Uashingtonit dhe Minskut.
