Kleptomania – Sëmundja e heshtur që shpesh ngatërrohet me kriminalitetin
Kleptomania është një çrregullim i rrallë, por serioz i shëndetit mendor që karakterizohet nga paaftësia për t’i rezistuar dëshirës për të vjedhur sende, zakonisht pa ndonjë vlerë të madhe dhe që personit nuk i duhen vërtet. Ky veprim nuk buron nga nevoja ekonomike, por nga një shtysë e brendshme që kontrollon emocionet dhe sjelljen.
Personat që vuajnë nga kleptomania përjetojnë ndjenja të forta tensioni përpara aktit të vjedhjes, të ndjekura nga një ndjesi lehtësimi apo kënaqësie gjatë veprimit. Megjithatë, shumë shpejt pas kësaj, shfaqen ndjenja faji, turpi dhe pendimi të thellë. Ky cikël emocional përsëritet vazhdimisht, duke i futur individët në një rreth vicioz nga i cili është e vështirë të dalin pa ndihmë profesionale.
Në dallim nga hajdutët tipikë, njerëzit me kleptomania nuk vjedhin për përfitim, rebelim apo hakmarrje. Shpesh, veprimet e tyre janë spontane, pa planifikim dhe pa përfshirjen e të tjerëve. Sende të tilla zakonisht nuk përdoren, por ruhen, dhurohen ose edhe kthehen fshehurazi.
Sipas ekspertëve, kleptomania mund të lidhet me çekuilibra në nivelet e neurotransmetuesve në tru, si serotonina dhe dopamina, të cilat ndikojnë drejtpërdrejt në rregullimin e emocioneve dhe sjelljeve impulsive. Gjithashtu, çrregullimi lidhet me sistemin opioid të trurit që kontrollon nxitjet dhe shpërblimet.
Edhe pse nuk ka një kurë përfundimtare, trajtimi me terapi psikologjike dhe medikamente mund të ndihmojë në kontrollimin e dëshirës për të vjedhur. Fatkeqësisht, shumë prej të prekurve ndihen të turpëruar ose të frikësuar për të kërkuar ndihmë, nga frika se mos përballen me ndëshkime ligjore.
Psikologët theksojnë se është jetike që familjarët dhe miqtë të tregojnë mirëkuptim dhe mbështetje, duke mos fajësuar, por duke inkurajuar personin të kërkojë ndihmë profesionale. Kleptomania nuk është një e metë karakteri – është një çrregullim i shëndetit mendor që ka nevojë për trajtim dhe kujdes të duhur.
