Rritja e detyrimeve tatimore i zë në befasi bizneset në Tiranë: Mungon transparenca dhe komunikimi nga institucionet

Shumë biznese në Tiranë janë përballur së fundmi me fatura të papritura dhe rritje të detyrimeve për taksat vendore, si pasojë e ndryshimeve në kategorizimin e xhiros vjetore. Kalimi nga kategoria “deri në 2 milionë lekë” në atë “2 deri në 8 milionë lekë” ka sjellë rritje të ndjeshme në tarifat e pastrimit dhe taksën për infrastrukturën arsimore.

Sipas vendimit nr. 158, datë 26.12.2019, për subjektet që kalojnë në fashën 2–8 milionë lekë, tarifa e pastrimit rritet nga 2,500 lekë në 11,500 lekë, ndërsa taksa për infrastrukturën arsimore nga 2,500 në 4,000 lekë. Këto ndryshime janë bërë automatikisht nga Drejtoria Rajonale e Tatimeve, bazuar në të dhënat e xhiros për vitin 2024.

Bizneset kanë marrë me postë njoftime për këto detyrime si për vitin aktual, ashtu edhe për vitin 2025, megjithëse i kishin përmbushur pagesat bazuar në vlerësimin fillestar të xhiros. Kjo ka krijuar konfuzion të madh, pasi shumë prej tyre nuk e kuptojnë nëse bëhet fjalë për detyrime të reja apo për rivlerësim të detyrimeve të mëparshme.

Një rast konkret tregon për një subjekt që mori dy fatura – një në mars për 6,500 lekë dhe një tjetër në maj për 20,876 lekë – pa asnjë sqarim për përbërjen e shumës apo periudhën që mbulon. Në faturën e majit, përfshihen detyrime të vitit 2025, detyrime të mëparshme dhe një gjobë për “mosdeklarim në afat”.

Institucionet vendore nuk kanë dhënë shpjegime zyrtare për përmbajtjen e këtyre faturave, duke i lënë bizneset të sorollaten në sportele dhe pa përgjigje nga komunikimi elektronik. Edhe kërkesat për rivlerësim të xhiros nuk janë marrë në shqyrtim, çka tregon për njëanshmëri të institucioneve në favor të rritjes së detyrimeve.

Sipas ekspertëve të kontabilitetit dhe auditimit ligjor, sistemi tatimor në Shqipëri bazohet në vetëdeklarim përmes platformës qendrore të tatimeve. Prandaj, vendosja e gjobave dhe kamatvonesave për mosnjoftim të ndryshimit të xhiros konsiderohet e padrejtë. Ata theksojnë se është detyrë e institucioneve të koordinojnë informacionin dhe jo të penalizojnë subjektet për mospërputhje që lindin nga mungesa e harmonizimit institucional.

Për më tepër, praktikat e njëanshme si bllokimi i llogarive bankare pa paralajmërim, i cili u raportua edhe në nëntor 2024, e shtojnë pasigurinë në klimën e të bërit biznes në Tiranë. Bizneset kërkojnë transparencë, udhëzime të qarta dhe përgjegjësi nga Drejtoria e Taksave Vendore për mënyrën se si trajtohen ndryshimet në xhiro dhe detyrimet përkatëse.